БАҚ тіркеу

«Бұқаралық ақпарат құралдары туралы» Заңның 5-бабына сәйкес тіркеледі. Алайда біздің елде бұқаралық ақпарат құралдарын ашуды жоспарлаған шетелдіктерге қатысты шектеулер бар.

ҚР заңнамасына сәйкес БАҚ уәкілетті органдарда тіркелгеннен кейін ғана ақпарат таратуға және өз қызметін жүзеге асыруға заңды негізге ие болады. Осы рәсімнен өтуіне байланысты БАҚ куәлік алады. Шетелдік қатысуы бар заңды тұлға бұқаралық ақпарат құралдарының меншік иесі бола алады.

Тіркеуге тұру және қайта тіркеу

БАҚ барлық түрі - телеарна, радиоарна, мерзімді баспа басылымы және ақпараттық агенттіктер тіркеуге тұруы тиіс. 10 жұмыс күні ішінде тіркеуге тұру туралы өтініш қаралады.

Бұл ретте, кейбір ерекшелік бар. Айта кету керек, Интернет-ресурстың белгіленген заңға сәйкес тіркеуге тұруы міндетті емес. Сондай-ақ, төмендегі мерзімді басылымдардың да тіркеуден өтуі міндетті емес:

• 100 данадан аз айналымы бар;
• Сот тәжірибесінің бюллетені;
• Нормативтік, ресми және басқа да актілер.

Мерзімді баспа басылымының әрбір шығарылымында мынандай ақпарат болуы тиіс:

1. БАҚ атауы.
2. Бұқаралық ақпарат құралдарының иесі.
3. Бас редактордың (редактордың) аты-жөні.
4. Есепке алу туралы куәлік нөмірі мен күні және оны берген органның атауы.
5. Басылымның мерзімділігі.
6. Бұқаралық ақпарат құралдарының реттік нөмірі мен жарияланған күні.
7. Тиражы.
8. Баспа үйінің атауы, оның мекен-жайы және редакция мекен-жайы.

БАҚ басқа түрлерін ресімдеудің өз ерекшелігі болады.

Радио немесе телеарна ашу

Бұл жағдайда басты ерекшелік - жиілік лицензиясын және радиожиілік спектрін пайдалануға рұқсат алу. Радиостанция хабар тарататын жиілікке лицензия алуы тиіс. Оған сәйкес, алдымен радиожиілік спектрін пайдалануға рұқсат алу қажет.

«Байланыс туралы» ҚР Заңының 12-бабына сәйкес радиожиілік органдары барлық мақсаттағы радиоэлектрондық құралдар үшін жиілік белдеулерін, радиожиілікті (радиожиілік арналарын) таратады, белгілейді және тағайындайды. Бір жыл ішінде жиілік пайдаланылмаған жағдайда, рұқсат қайтарылып алынады.

Осындай рұқсатты тіркегенде, мынандай ақпарат қамтылуы тиіс екенін есте сақтау маңызды:

• жиілік белдеуі, радиожиілік (радиожиілік арнасы) және қолдану түрі;
• техникалық құралдардың, оның ішінде географиялық координаты көрсетілген антенна құрылғыларының орналасқан жері;
• тарату құралының нақты қуаты.

Интернет-сайт ашу үшін тіркелу қажет пе?

Сайт құру заңды жолымен реттеле ме? Оны жасау үшін арнайы рұқсат қажет пе?

«Бұқаралық ақпарат құралдары туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 1-бабының 2-тармақшасына сәйкес мерзімдік баспа басылымдарымен бірге радио және телебағдарлама, кино-деректі фильм, аудиовизуалды жазба және бұқаралық ақпарат құралдарын таратудың өзге де түрлері бұқаралық ақпарат құралдарына және Интернет-ресурсының қатырына жатқызылады.

Осы мақаланың 6-тармағына сәйкес, сайтта орналастырылған ақпарат БАҚ өнімі болып табылады. Жоғарыда аталған мақаланың 8-тармақшасы сайттағы ақпарат БАҚ өнімдерін тарату болып табылатынын көрсетеді.

«Ақпараттандыру туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 1-бабының 20 тармақшасына сәйкес Интернет-ресурс электрондық ақпарат болып табылады. Осыған сәйкес, ақпараттық өзара әрекеттесуді қамтамасыз ететін ұйымдық құрылым, басқару тарату және (немесе) пайдалану нормасы мен ережесі белгіленді.

Заңға сәйкес Интернет-ресурс бұқаралық ақпарат құралдарына теңеледі. Бұл аспект сайттардың БАҚ-ның жалпы ақпарат талаптарына сай келетінін анықтайды:

• авторлық құқықты сақтау;
• түрлі бұзушылық үшін жауаптылық, қызметті уақытша немесе толық тоқтату;
• қадiр-қасиетiне және ар-намысына нұқсан келтiретiн, сондай-ақ нақты емес ақпаратты таратуға тыйым салу.

Алайда бұқаралық ақпарат құралдарына белгіленген кейбір талаптар сайтқа қолданылмайды. «Бұқаралық ақпарат құралдары туралы» Заңның 5-бабына сәйкес интернет-ресурсты тіркеу немесе лицензия алудың қажеті жоқ. Олар шығарылған материалдарын сақтауға және міндетті данасын жіберуге құқылы емес. Интернет ресурстары бұқаралық ақпарат құралдары болып табылады, бірақ кейбір міндеттемеден босатылады. Арна, радио немесе газет сайтында, сондай-ақ Интернет желісінде ақпарат тарату бойынша жұмысты кез келген уақытта бастауға болады. Бұл үшін бірегей домендік атауды алу рәсімінен өтуге, сондай-ақ, хостингке арналған шарт жасасуға және ресурста ақпарат орналастыру жеткілікті.